|
وقتي والدين به خاطر مشكلاتي كه در مواجهه با رفتار كودك خود دارند، با ما مشورت مي‌كنند، اغلب آنقدر درمانده‌اند كه حتي نكته مثبتي هم براي گفتن ندارند. آنها شخصيت كودك را با كلماتي نظير: لجباز، تنبيل و خودخواه توصيف مي‌كنند. اين يك حلقه معيوب است و راه به جايي نمي‌برد. تغيير دادن شخصيت به مراتب از تغيير دادن رفتار مشكل‌تر است. وقتي براي تغيير دادن رفتار كودك تلاش مي‌كنيد، احتمال موفقيت شما بيشتر است. به بچه نگوييد، «چه دختر خوبي». زيرا اين جمله بدين معناست كه هدف، عبارت است از خوب بودن در تمام اوقات؛ مسلم است كه اين انتظار غير ممكن است. به جاي آن مي‌توانيد «من از طرز حرف زدنت با مايكل خوشم آمد». گفتن عبارت «پسر خوب» يا «دختر خوب» نمي‌تواند احساس مشخصي را به كودك القاء كند؛ مگر آن كه كودك بتواند آن را با رفتارهاي خويش ارتباط دهد؛ زيرا تصور هر كس از خود، بر پايه تصوري كه از اعمالش دارد، استوار است.مشاوره كودك تلفني
چگونه رفتار كودك را تحسين كنيم؟
موثرترين راه براي آموزش رفتار خوب، شكل دادن رفتار با تحسين است. اين روش تربيتي، بايد به‌طور مداوم مورد استفاده قرار گيرد تا رضايت شما را از رفتارهاي جديد فرزندتان نشان دهد.
از تحسين‌هاي ويژه استفاده كنيد
هدف از تحسين كردن، افزايش رفتارهاي شايسته است پس شما بايد بر رفتارهاي خاصي كه مورد قبولتان هستند، تاكيد كنيد. هرچه تحسين شما اختصاصي‌تر باشد، كودك درست بودن كارش را بهتر درك مي‌كند و احتمال اين كه آن عمل را تكرار كند نيز بيشتر مي‌شود. براي نمونه يك روز صبح متوجه مي‌شويد كه فرزندتان رختخوابش را مرتب كرده است، در همان حال نيز مشغول شانه زدن موهايش است. اگر به سادگي بگوييد «از اين كه امروز صبح رختخوابت را جمع كردي خيلي خوشم اومد ممنونم.»
وقتي والدين براي يافتن نكته مثبتي در رفتار كودكشان دچار مشكل مي‌شوند ما از آنان مي‌خواهيم كه از رفتارهاي پسنديده كودكان خود يادداشتي تهيه كنند. ما والديني را ديده‌ايم كه فرياد مي‌زدند: «هيچي براي نوشتن نبود!» اما بيشتر پدر و مادرها از مشاهده آن همه رفتارهاي خوبي كه نوشته بودند و از نقشي كه از اين يادداشت‌ها در يادگيري روش تحسين داشت، شگفت‌زده مي‌شدند.
وقتي شما از اين روش استفاده مي‌كنيد، در پايان هر روز، يادداشت‌ها را به كودكتان هم نشان دهيد. اين كار، روش خوبي براي صحبت كردن در مورد وقايع هر روز است و با اين كار هر دو شما احساس خوبي خواهيد داشت.
هر پيشرفتي را تحسين كنيد
مراقب باشيد تا به رفتارهاي خوب كودكتان توجه كرده، آنها را تحسين كرده و بدين وسيله قديم كوچك در جهت تربيت كودك برداريد. اگر به فرزند خردسالتان گفته‌ايد كه بايد اسباب بازي‌هايش را پس از بازي كردن با آنها مرتب كند ولي او قبلا هيچ‌گاه اين كار را انجام نداده است، پيشرفت‌هاي كوچك او را نيز ستايش كنيد.
براي نمونه، دفعه اول به خاطر برداشتن يكي از اسباب بازي‌ها از كف اتاق و گذاشتن آن در كمد (در حالي كه سه يا چهار تاي ديگر را رها كرده است) از كودكتان تعريف كنيد و به او آفرين بگوييد: «چه كار خوبي كردي كه كاميونت‌رو توي كمد اسباب بازي‌ها گذاشتي. بگذار كمكت كنم تا بقيه‌رو هم جمع كني». دفعه بعد به خاطر جمع كردن دو قطعه از اسباب‌هايش از او تعريف كنيد و همين‌طور ادامه دهيد تا رفتار كودك اصلاح شود.
تصور كنيد كه فرنزد شما مي‌خواهد هميشه مورد توجه باشد و تا وسط حرف شما نپرد نمي‌گذارد كه مكالمه تلفني خود را تمام كنيد. بار اول كه سي ثانيه منتظر شد، صحبت كردن را متوقف كنيد و به خاطر اين كارش از او تشكر كنيد و قبل از آن كه دوباره شروع به صحبت كنيد، جوابش را بدهيد. در فرصت مناسب بعدي براي زمان طولاني‌تري صبر كنيد و سپس جوابش را بدهيد. در واقع با اين كار انتظار را در او شكل دهيد. شايد مجبور باشيد كه كارتان را با توقعات كمتري آغاز كنيد تا به هدفتان برسيد.
هنگامي كه رفتار جديدي تثبيت شده است، براي حفظ آن به تحسين كمتري نياز داريم و لازم نيست كودك در مورد آن رفتار به خصوص به‌طور مداوم تمجيد شود. در عوض، به‌طور اتفاقي اين كار را انجام دهيد؛ مثلا هر پنج يا ده باري كه كودك آن را انجام مي‌دهد، از او تعريف كنيد. اين روش براي تقويت رفتار مزبور كافي است و به زودي براي هر دوي شما طبيعي خواهد شد. توجه داشته باشيد كه در مورد هر رفتاري ستايش را هرگز به‌طور كامل متوقف نكنيد.
به‌طور مناسب و مقتضي تحسين كنيد
براي دريافت پاسخ‌هاي بهتر، نوع تحسين را با سن و اخلاق كودك متناسب كنيد. براي نمونه در آغوش گرفتن، بوسيدن و ديگر نشانه‌هاي عملي محبت همراه با كلمات مهرآميز، براي كودكان خردسال موثرند. اما در مورد كودكان بزرگتر بهتر آن است كه از پيام‌هاي سري استفاده كنيم. زيرا اين كودكان بيشتر دوست دارند به‌طور خصوصي تشويق شوند. براي نمونه، مي‌توانيد با يك چشمك يا اشاره دست نشان دهيد كه به عمل خوبش توجه كرده‌ايد. بعدا مي‌توانيد در مورد رفتار پسنديده‌اش، با يكديگر صحبت كنيد.
بيشتر كودكان بزرگتر با لحن آميخته با شوخي را به تعريف و تمجيد مستقيم ترجيح مي‌دهند. گفتن اين جمله كه «عجب مستخدم با سليقه‌اي اينجا بوده است!» پاسخ بهتري را در يك كودك دوازده ساله برمي‌انگيزد تا اين جمله كه «واقعا رختخوابت را خيلي خوب مرتب كرده‌اي».
به نظر ما بايد در مورد واكنش‌هاي فرزندتان نسبت به تحسين، قضاوت كنيد تا ببينيد به هدف زده‌ايد يا خير. اگر كودك تعريف‌هاي شما را ناديده مي‌گيرد، ولي بعدا آن رفتار خوب را تكرار مي‌كند، درمي‌يابيد كه ستايش موثر بوده است.
توجه: به خاطر داشته باشيد كه جملات تكراري خسته كننده مي‌شوند. عبارات مشابهي كه پشت سر هم استفاده مي‌شوند، تاثير خود را از دست مي‌دهند؛ خلاق باشيد. گاهي بهتر است يك يادداشت زير بالش يا در كيف فرزندتان بگذاريد و در آن از يك رفتار ناپسندش به‌طور خاص شكايت كنيد. يا اجازه دهيد در حالي كه با عصبانيت در مورد اعمال نادرستش با يك دوست صحبت مي‌كنيد، به‌طور تصادفي حرف‌هاي شما را بشنود.
براي تقويت اثرات تحسين مي‌توانيد يك جايزه را نيز با آن همراه كنيد. به كودك بگوييد كه از كدام كارش خوشحال شده‌ايد و به او وعده يك هديه كوچك بدهيد، ولي هديه دادن را براي زمان‌هاي خاص بگذاريد تا هميشه منتظر آن نباشد.
بلافاصله كودك را تحسين كنيد
تحسين كردن به خصوصي در مورد كودكان خردسال وقتي موثرتر است كه بدون معطلي صورت گيرد. نگذاريد تا بين رفتار پسنديده او و پاسخ شما فاصله زيادي بيفتد، اگرچه كودكان بزرگتر قادرند اين فاصله زماني را درك كنند.
معمولا فاصله بين عمل كودك و واكنش ما مي‌تواند با يك اشاره كوچك به موضوع پُر شود. سپس در يادداشت روزانه رفتارهاي خوب نوشته شود. وقتي اين يادداشت را به او نشان مي‌دهيد، چيزي هم به عنوان تحسين بگوييد. مثلا بگوييد: «وقتي مي‌بينم به خواهرت هم كاغذ نقاشي مي‌دي، خيلي خوشحال مي‌شم». البته لازم نيست كه در يادداشتتان توضيحات كاملي بنويسيد، بلكه رفته رفته عادت مي‌كنيد علامتي بگذاريد كه فقط براي خودتان معني داشته باشد.
تحسين را با علاقه بي‌قيد و شرط بياميزيد
در مواردي كه كودك فقط هنگام تحسين شدن مورد توجه والدينش قرار مي‌گيرد، به تدريج نسبت به آن احساس نياز مي‌كند. برخي از والدين نگران آنند كه مبادا كودكشان فقط هنگامي كه مورد توجه قرار مي‌گيرند و تشويق مي‌شوند، خوب رفتار كنند. براي رفع اين مشكل، بهترين كار اين است كه پس از جا افتادن يك رفتار جديد رفته رفته از ميزان تعريف و تمجيد بكاهيم و آن را به‌طور موردي انجام دهيم. زيرا هر وقت كودك عملي شايسته انجام مي‌دهد، والدينش براي تشويق كردن او حضور دارند.
منبع:مركز مشاوره و روانشناسي ايران-مشاوره كودكان تلفني:تحسين رفتار كودك
:: ات مرتبط:
:: برچسب‌ها:
خبرنامه پیامکی 
